نقش روحانیون مسافر و مهاجر در مبارزات انقلابی مردم کرمانشاه (با تکیه بر اسناد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه،ایران

2 دانشیار گروه تاریخ ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی،کرمانشاه، ایران.

3 استادیار گروه تاریخ ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه،ایران.

چکیده

یکی از وجوه برجسته انقلاب اسلامی ایران نقش‌آفرینی و حضور نیروهای مذهبی و دینی در تکوین و شکل­گیری تمامی مراحل مبارزاتی و تحولات معطوف به پیروزی انقلاب اسلامی بوده است. کرمانشاه همواره از مهم‌ترین کانون­های فعالیت جریان­های مذهبی و دینی بوده است. هرچند تاریخ و محیط جغرافیایی و اجتماعی کرمانشاه بستر فعالیت‌های متنوع جریان­های انقلابی نظیر اقشار مختلف و متکثر در درون خود بوده، چنان‌که نیروهای اجتماعی مختلف اعم از ایلات و طوایف، اقوام و مذاهب و اقشار گروه ­های شهری و عشایری و روستایی و اقشار سنتی بازرگانان و تجار، علما، پیشه‌وران و بازاریان و اقشار و نیروهای نوین نظیر فرهنگیان و معلمان، کارگران و نظامیان در شهرها همه فعال بودند و توانستند در بستر تحولات انقلاب اسلامی زمینه مساعدی برای طرح خواسته‌های خویش پیدا کنند؛ اما روحانیون نقش پیشرو و رهبری نیروهای اجتماعی را داشتند. در میان قشر روحانیون برخی از روحانیون مهاجر (غیربومی) که در شهر کرمانشاه اقامت داشتند و یا به‌طور موقت دعوت می‌شدند با شرکت در محافل مذهبی و دینی نقش مؤثری در توسعه تفکر مبارزاتی و انقلابی ایفا کردند. این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع تاریخی نشان داده که روحانیون مهاجر و مسافر سهم عمده­ای در مبارزات انقلاب مردم کرمانشاه ایفا کردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The role of immigrant clerics and missionaries in the revolutionary skirmishes of the people of Kermanshah (based on documents)

نویسندگان [English]

  • mehdi ezati 1
  • Rohulah bahrami 2
  • sajad dadfar 3
1 Assistant Professor Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran
2 Associate Professor Department of History, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran.
3 Assistant Professor Department of History, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

One of the prominent aspects of the Islamic revolution has been the role-playing and presence of religious forces in the development and formation of all stages of struggles and developments aimed at the victory of the Islamic Revolution. Kermanshah has always been one of the most important centers of activity of religious movements. Although the history and geographical and social environment of Kermanshah has been a platform for various activities of revolutionary currents such as different and plural strata within itself, such as various social forces, including tribunal, religious, urban, nomadic and rural groups, and traditional strata of merchants and traders, scholars, artisans and marketers and new classes and forces such as educators and teachers, workers and soldiers were all active in the cities and were able to find a favorable ground for their demands in the context of the developments of the Islamic Revolution; But the clerics had the role of the social forces. Among the clerics, some immigrant (non-native) clerics who resided in Kermanshah or were temporarily invited played an effective role in the development of militant and revolutionary thinking by participating in religious circles. This research is descriptive-analytical and relying on historical sources, shows that immigrant clerics and Missionaries played a major role in the revolution struggles of Kermanshah people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic revolution
  • Kermanshah
  • traveler and migrant clerics
  • documents
الف) اسناد
مرکز اسناد انقلاب اسلامی (مراسان)، ش.بازیابی: 350؛ 8873/ه. مورخه 1/8/1357.
مرکز اسناد انقلاب اسلامی (مراسان)، پرونده شیخ محمد یزدی، سند شماره 52/21 ه تاریخ 9/1/2537
مرکز اسناد انقلاب اسلامی (مراسان)، پرونده شهید اشرفی اصفهانی، کد پرونده 5811، گزارش 4/ 229/1/5
مرکز اسناد انقلاب اسلامی (مراسان)، گزارش ساواک مورخه 24/11/1344.
مرکز اسناد ریاست جمهوری اسلامی ایران (مارجا)، بایگانی اسناد نخست‌وزیری، پرونده شماره 12647؛ 28120.
شهید آیت‌الله عطاءالله اشرفی اصفهانی به روایت اسناد ساواک، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1382.
شهید حجت‌الاسلام سید عبدالکریم هاشمی نژاد به روایت اسناد ساواک، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1377.
واعظ شهیر حجت‌الاسلام شیخ احمد کافی به روایت ساواک، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1383.
حاج عباسعلی اسلامی به روایت ساواک، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1383.
یاران امام به روایت ساواک (انواری، محی‌الدین)، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1386.
ب) کتاب
اعظمی‌پور، برومند، پایتخت فراموش‌شده قوم کرد، تهران: انتشارات سپند مینو، 1393.
بهرامی، روح الله، انقلاب اسلامی در کرمانشاه، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1389.
خاطرات سید علی اکبر محتشمی پور، تهران: دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری، 1376.
خاطرات محمد یزدی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1380.
دوانی، علی، خاطرات و مبارزات حجت­الاسلام والمسلمین فلسفی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1376.
سلطانی، محمدعلی، تاریخ تشیع در کرمانشاه، تهران: سها، 1380.
کرمی پور، حمید، جامعه تعلیمات اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1380.
ج) مقاله
حجتی کرمانی، علی، «خاطرات» مجله یاد، ش 41-42، بهار و تابستان 1375.
د) روزنامه‌ها
روزنامه اطلاعات، مورخ 11/4/1333.